Τι είναι εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση ή τηλεκπαίδευση;

Εξ αποστάσεως εκπαίδευση ή τηλεκπαίδευση είναι η υποβοηθούμενη από τα μέσα επικοινωνίας εκπαίδευση. Ονομάζεται και τηλεκπαίδευση (e-training), που είναι σύνθετη λέξη από το το τηλε- (μακριά) και εκπαίδευση και περιγράφει την εκπαίδευση ατόμων από απόσταση. Συχνά ταυτίζεται με τον όρο «μάθηση από απόσταση» (distance learning). Γενικότερα, όλες αυτές οι έννοιες συνήθως οριοθετούνται στα πλαίσια του όρου «ηλεκτρονική μάθηση» (e-learning). Οι ειδικοί σε θέματα παιδαγωγικής έρευνας προτιμούν ν’ αναφέρονται στους όρους «εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση» (εξΑΕ) ή «Ανοικτή εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση» (ΑεξΑΕ) ερμηνεύοντας τον διεθνή όρο Open & Distance Learning (ODL). 

Πρόκειται για έναν τομέα της εκπαίδευσης που αφορά την παιδαγωγική, την τεχνολογία και τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής δομής, που επιδιώκει την παροχή εκπαίδευσης, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας στο χώρο που αυτή λαμβάνει χώρα.  Είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης και της εξέλιξης της τεχνολογίας και της επικοινωνίας, ενώ δίνει πολλές ευκαιρίες για νέες εφαρμογές. Η μορφή της εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης ξεκίνησε πριν από 150 περίπου χρόνια. Οφείλεται στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, οι οποίες έρχονται στο προσκήνιο με τη βιομηχανική επανάσταση.

Πρόκειται για έναν τομέα της εκπαίδευσης που αφορά την παιδαγωγική, την τεχνολογία και τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής δομής, που επιδιώκει την παροχή εκπαίδευσης, χωρίς την ανάγκη φυσικής παρουσίας στο χώρο που αυτή λαμβάνει χώρα.  Είναι αποτέλεσμα της ανάπτυξης και της εξέλιξης της τεχνολογίας και της επικοινωνίας, ενώ δίνει πολλές ευκαιρίες για νέες εφαρμογές. Η μορφή αυτής της Εκπαίδευσης ξεκίνησε πριν από 150 περίπου χρόνια. Οφείλεται στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των μεταφορών και των τηλεπικοινωνιών, οι οποίες έρχονται στο προσκήνιο με τη βιομηχανική επανάσταση.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση: η ασύγχρονη και η σύγχρονη. 

• Στην ασύγχρονη τηλεκπαίδευση οι συμμετέχοντες (εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενος/η) δεν έχουν την δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας. Το εκπαιδευτικό υλικό είναι ψηφιακό και παρέχεται στον εκπαιδευόμενο/η κατά κανόνα με την βοήθεια υπηρεσιών του διαδικτύου με δύο τρόπους: (α) είτε σταδιακά με την πορεία του μαθήματος, όπου ο/η εκπαιδευτής καθορίζει την ροή της διδασκαλίας, (β) είτε ολόκληρο στην έναρξη του μαθήματος, όπου ο/η εκπαιδευόμενος/η προγραμματίζει ατομικά τον ρυθμό μάθησης.

• Στη σύγχρονη τηλεκπαίδευση, οι συμμετέχοντες έχουν την δυνατότητα άμεσης (σύγχρονης) επικοινωνίας εκμεταλλευόμενοι τις υπηρεσίες της τηλεδιάσκεψης (teleconference). Σε αυτή την περίπτωση η διδασκαλία μοιάζει αρκετά με την συμβατική διδασκαλία, καθώς η αμφίδρομη επικοινωνία εκπαιδευτή και εκπαιδευόμενου/ης υλοποιείται σε «πραγματικό χρόνο», σε ζωντανή σύνδεση (online). Απλά, διδάσκων/ουσα και ακροατήριο βρίσκονται σε διαφορετικούς χώρους. Όσο πιο εξελιγμένες είναι οι υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης, τόσο πιο αναβαθμισμένη είναι η επικοινωνία των συμμετεχόντων, προσεγγίζοντας ολοένα και περισσότερο την παραδοσιακή διδασκαλία στην τάξη.

Τόσο η σύγχρονη όσο και η ασύγχρονη εξ αποστάσεως διδασκαλία δεν υποκαθιστά τη δια ζώσης εκπαίδευση, αλλά διατηρεί στενή την επαφή των εκπαιδευομένων με τους/τις εκπαιδευτές. και τη μάθηση.  Η εκπαίδευση από απόσταση μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά στη βασική εκπαίδευση προεκτείνοντας το μάθημα πέρα από τα συμβατικά όρια του ωρολογίου προγράμματος. Έτσι λοιπόν, μιλάμε, για μικτές μορφές μάθησης (blended learning) που δίνουν τη δυνατότητα στους/ις εκπαιδευόμενους/ες να μελετήσουν με τον δικό τους ρυθμό από το σπίτι τους και να αλληλεπιδράσουν με τον/την εκπαιδευτή και τους/ις συνεκπαιδευόμενους/ες  τους τόσο με ανοικτά εργαλεία (web2.0) όσο και σε εικονικές συνεδρίες- σύγχρονες τηλεκπαιδεύσεις - τηλεδιασκέψεις.